Bài cúng hạ thủy tàu thuyền
Để cầu biển lặng sóng êm, người đi về bình yên vô sự, thuyền cao sóng thấp cá về đầy khoang, biển lặng nhiều hơn biển động, sóng gió tan nhanh mưa thuận gió hòa để ngư dân có thể thuận tiện làm ăn, các ngư dân thường có các lễ cúng hạ thủy tàu thuyền.
1. Lễ cúng mừng ghe
Lễ cúng mừng ghe hay còn gọi là lễ hạ thuyền. Mục đích của lễ này là để cầu bình an trong những chuyến đi biển, cá tôm đầy khoang.
Đối với ngư dân thì làm nghề đánh bắt thì việc “lấy ghe làm nhà”, lấy “sông nước (biển cả) làm quê hương” không ai lấy làm lạ cả. Cũng giống như làm các ngành nghề khác, họ cũng luôn cầu cho mưa thuận gió hòa, đánh bắt được mùa quanh năm ấm no. Do đó, những người làm nghề sông nước biển cả đều có chung tín ngưỡng thờ cúng các vị Thủy Thần, cá Ông ca Bà, Quan Âm Nam Hải.
Thờ cúng Cá Ông: Thờ Cá Ông là một tín ngưỡng dân gian khá phổ biến của ngư dân vùng ven biển và các đảo. Hầu hết các làng chài đều có lăng miếu thờ cá ông, hay cá voi, còn gọi là “Nam hải đại tướng quân”. Tương truyền khi tàu ghe bị nạn, sắp chìm, cá Ông thường xuất hiện nâng đỡ, đưa tàu thuyền và người vào bờ thoát nạn
Thờ cúng Bà – Cậu: Đây là tín ngưỡng phổ biến nhất của những người làm nghề hạ bạc và giới thương hồ ở Nam bộ. Hầu hết các ghe xuồng, tàu bè đều có bàn thờ Bà – Cậu với những kiêng kỵ, cúng kiếng thật chu đáo
Thờ cúng Quan Âm Nam Hải: Quan Âm Nam Hải là điểm tựa tâm linh của ngư dân, của những người đi sông đi biển. Theo tín ngưỡng dân gian, Phật Quan Âm, mặt nhìn ra khơi luôn ứng hiện để cứu độ dân lành và giúp mọi người hướng thiện, có lòng thành vượt qua những khổ ải trầm luân.
Ngoài ra, các ngư dân còn thờ cúng cô hồn, cúng bái những người xấu số tử nạn trên sông biển. Vậy nên, việc chuẩn bị một bài cúng hạ thủy tàu thuyền an toàn là việc vô cùng quan trong trước khi cúng bái để có thể nói lên được mong muốn, ý muốn của mình khi cầu khấn. Hơn nữa, một bài cúng hoàn chỉnh còn thể hiện đực thành tâm của người cúng và sự tôn nghiêm của việc cúng bái.
2. Bài cúng hạ thủy tàu thuyền
Thông thường thì các bài văn khấn hạ thủy không được tìm thấy trên sách vở. Nó được lưu truyền từ nhiều đời đúc kết từ nhiều kinh nghiệm rồi truyền tải cho nhau.
Sau đây là bài cúng hạ thủy tàu thuyền:
Nam mô cung thỉnh: Quan đương niên hành khiển Triệu Vương chí đức tôn thần
Nam mô cung thỉnh: Các ngài Bản Cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương
Nam mô cung thỉnh: Các ngài Ngũ Phương, ngũ Thổ, Long Mạch, Định Phúc Táo Quân chư vị tôn thâng
Nam mô cung thỉnh: Các Thần Linh cai quản khu vực này
Hôm nay là ngày…tháng…năm
Xin các ngài chứng giám cho tín chủ con là …… sinh niên…..
Hiện trú tại….
Nay xin thành tâm, sửa biện hương hoa lễ vật các thứ cúng dâng bày ra trước an. Vì tín chủ con có cất một ghe thuyền ở tại xứ này là……………………………Nay muốn khai trương khởi đầu việc đánh bắt gần xa sông biển phục vụ nhân sinh, mãi mãi tài vật phục vụ sinh hoạt
Do đó, chúng con chọn ngày lành tháng tốt sắm sửa lễ vật, cáo yết Tôn Thần, dâng cúng Bách Linh bày tỏ thành tâm thành ý cúi mong soi xét. Chúng con kính mời Quan Đương niên, Quan Đương Cảnh, Quan Thần linh thổ địa, Định Phúc táo quân cùng các ngài Địa Chúa Long Mạch và tất cả Thần Linh cai quản khu vực này
Cúi xin: Thương xót tín chủ giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật độ cho con ăn nên làm ra, thuận buồm xuôi gió, bình an vô sự, bốn mùa không hạn ách tai ương, tâm tiết có điềm lành tiếp ứng, cầu gì cũng được, nguyện gì cũng thành.
Tín chủ lại mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ cùng chư Hương linh y thảo phụ mộc phảng phất ở nơi này hãy cũng tới đây chiêm ngưỡng Tôn Thần thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ vận đào hanh xương, tài lộc như gió mây tập hộ, nhân sự đi về bình an đi tới nơi về tới chốn
Chúng con xin dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám
Cẩn cáo!
Lưu ý: Mỗi năm có một Quan Hành Khiển, năm Tân Sửu 2021 Quan hành khiển sẽ là: Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan.
3. Lễ hạ thủy của người Chăm
Cư dân Chăm xưa sống dọc bờ biển miền Trung Việt Nam ngày nay, qua đó họ đã dựng nên nền văn hóa biển đa dạng và vô cùng độc đáo
Lễ hạ thủy tàu thuyền có hai dạng: thuyền cũ cho mùa mới, hay thuyền hoàn toàn mới để lần đầu tiên ra khơi. Dạng thứ nhất, lễ vật có một con gà nướng, một chén xôi, một chén chè, 2 trứng gà luộc, bánh 5 miếng, trầu têm 5 miếng. Ở dạng thuyền mới, lễ vật cần thêm: lưới, thúng thóc; trên thúng thóc là cây nến với nải chuối.
Con thuyền được đặt trên cạn trước mặt sóng biển mênh mông, ông thầy đứng ngay đầu thuyền hành lễ. Tuần tự: ông trình về bản thân (Akhan ka drei); sau đó làm lễ Mời Thần (Da-a Yang), từ thần Tháp cho đến 37 vị Thánh, có cả Thần người Việt; cuối cùng là Đọc kinh Lễ (Ricauw) với Thần chú Tẩy uế (Mưrôy). Có 7 Kinh lễ cả thảy. Đây là trích đoạn:
Kuw nau bitơl haluw janưk kuw ricauw kuw patalơh
Kuw apah di kauk gilai blauh kuw tanra di atara
Kuw patalơh di ngauk adơrha ala tanưh riya
Kuw patalơh di patuw di kayuw
Kuw patalơh di glai pamưtai rimaung
Kuw patalơh di kraung pamưtai pataw ikan
Kuw patalơh di tơng pamưtai biya
Kuw Po jallidi…
Ta đi đến tận đáy sân si ta lễ tẩy trần mọi uế tạp
Ta vỗ lên đầu thuyền ta gạt ngang khoảng không gian
Ta tẩy rửa mọi uế tạp trên trời dưới đất
Ta tẩy rửa trên đá tảng trên cây lá
Ta tẩy rửa trên rừng ngàn hạ thủ chúa sơn lâm
Ta tẩy rửa dưới sông rộng
giết chết kình ngư
Ta tẩy rửa trong vịnh sâu đuổi tiệt loài sấu
Chúa tể đại dương là ta…
4. Những điều kiêng kỵ khi đi biển
Ngư dân và người làm nghề sông nước rất tin tưởng vào Bà – Cậu, nơi trang thờ dưới ghe lúc nào cũng có dĩa trái cây, ba chung nước và thường xuyên nhang khói. Những người trên ghe không bao giờ dám xúc phạm, thậm chí không được nói những điều xui xẻo, nhảm nhí.
Những người đi sông, đi biển rất kiêng cử những lời độc địa chua cay, quái gở, đồng thời tránh dùng những tiếng úp, lật, rơi, rớt, đổ, ngã, sẩy, trở, lăn, té, nhào… Chủ ghe cũng tin vào các cổ lệ như ghe thuyền đóng xong, muốn xuất hành hay khởi công đều tránh giờ Mẹo vì đó là giờ sinh cùa Bà Cậu. Các chủ ghe và trại đóng ghe xuồng rất kỵ những ai sờ vào mắt ghe, nhất là người lạ mặt. Khi bán ghe, chủ ghe không bao giờ bán đòn dài và máng tát nước. Nếu bỏ nghề, có thể đem tặng cho người khác.
Trên đường đi, người ngồi trên ghe xuồng kỵ gặp rắn và ngỗng lội trước mũi ghe, kỵ chở mèo và rùa (thậm chí tài công và chủ ghe cũng không ăn thịt mèo và rắn). Trái lại khi gặp chó lội ngang sông là điềm hên, gặp đom đóm bay nhiều là điềm tốt lành. Ngoài ra, khi ngồi trên thuyền làm cá lỡ để rơi con dao xuống nước, phải lặn mò cho được vì việc mất dao dưới đáy nước là điều cấm kỵ.
Trên đây, Hoatieu.vn đã cung cấp Cách cúng hạ thủy tàu thuyền. Mời các bạn đọc thêm các bài viết liên quan tại mảng Tài liệu.
